بهینه سازی مصرف انرژی در تولید محصول فلفل دلمه ای گلخانه ای در جنوب شهرستان اصفهان با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها

امروزه یکی از مهم ترین بحث های مطرح شده در توسعه کشاورزی پایدار، مقدار محصول تولیدی به ازای مقدار انرژی مصرفی است. استفاده موثر از انرژی در بخش کشاورزی نقش اساسی در پایداری تولید، بهینه سازی اقتصادی سیستم، حفظ ذخایر سوخت های فسیلی و کاهش آلودگی هوا دارد. کشت گلخانه ای که در سال های اخیر رشد شایان توجهی داشته است، به دلیل ماهیت تولید در خارج فصل، دارای مصرف بالای انرژی می باشد. استان اصفهان یکی از مهمترین مناطق تولید محصولات گلخانه ای در ایران است که جمعاً دارای 5/811 هکتار گلخانه تولید سبزی، صیفی و گل و گیاه زینتی می باشد و متوسط تولید سالیانه محصول فلفل گلخانه ای در آن برابر با 750 تن است. نهاده های مورد بررسی در این مطالعه شامل کود شیمیایی، کود دامی، بذر، سموم شیمیایی، ماشین، سوخت، الکتریسیته، نیروی انسانی و آب می باشند. هم چنین میزان عملکرد محصول به عنوان خروجی در نظر گرفته شد. با توجه به نیاز به حداقل تعداد واحد ها در روش تحلیل پوششی داده ها، 30 گلخانه انتخاب شده و داده ها با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه حضوری جمع آوری شد. نتایج نشان داد که کل میزان انرژی مصرفی در تولید فلفل دلمه ای گلخانه ای برابر با 218/12972 گیگاژول بر هکتار بوده و نهاده سوخت با 52/97 درصد، بیش ترین میزان مصرف انرژی را به خود اختصاص می داد. بازده انرژی، بهره وری انرژی، انرژی ویژه و افزوده خالص انرژی به ترتیب برابر با 007/0، 9 کیلو گرم بر گیگاژول، 1111/0 گیگا ژول بر کیلوگرم و 258/12879- گیگا ژول بر هکتار محاسبه شد. سهم انرژی مستقیم و غیر مستقیم به ترتیب برابر با 133/12895 و 85/770 گیگا ژول بر هکتار بود. نتایج تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها (dea) در دو مدل بازگشت به مقیاس ثابت و متغیر ورودی محور، نشان داد که تعداد واحد های کارا در دو مدل به ترتیب برابر با 14 و 20 بود. میانگین کارایی فنی، کارایی فنی خالص و کارایی مقیاس به ترتیب برابر با 88/0، 97/0 و 90/0. بود. همچنین نتایج نشان داد که با رعایت توصیه های این روش می توان با ثابت نگه داشتن سطح انرژی خروجی، به میزان 11750/884 گیگاژول بر هکتار در میزان انرژی ورودی صرفه جویی کرد.